Lạng Sơn, tỉnh biên giới phía Bắc Việt Nam, nổi tiếng không chỉ bởi cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ mà còn bởi nền văn hóa đa dạng và ẩm thực đặc sắc. Ẩm thực nơi đây mang dấu ấn giao thoa giữa văn hóa Việt và Trung Hoa, đồng thời hòa quyện hương vị núi rừng. Bài viết này sẽ giới thiệu chi tiết các món ăn, đồ uống đặc trưng và những nét văn hóa ẩm thực Lạng Sơn riêng biệt.
I. Các món ăn đặc trưng nên thử ở Lạng Sơn
Ẩm thực Lạng Sơn nổi bật với nguyên liệu núi rừng phong phú, từ thịt, cá sông đến rau củ, nấm rừng, với hương vị đậm đà, cay nồng, phù hợp với khí hậu lạnh. Nhiều món ăn còn chịu ảnh hưởng từ ẩm thực Trung Quốc, tạo nên sự độc đáo trong hương vị.
1. Thịt nướng Lạng Sơn
Thịt nướng là món đặc sản không thể thiếu trong các bữa tiệc địa phương. Thịt lợn hoặc thịt bò được tẩm ướp với các loại gia vị đặc trưng như mắc khén, hạt dổi và một số lá thơm. Khi nướng trên than hồng, thịt chín đều, dậy mùi thơm và giữ vị đậm đà. Món này thường ăn kèm bánh cuốn, rau sống và nước chấm đặc biệt làm từ chẳm chéo.
2. Cá sông nướng
Cá sông, phổ biến là cá lăng hoặc cá trê, được làm sạch và ướp gia vị gồm muối, tiêu, tỏi và mỡ hành. Sau đó, cá được nướng hoặc chiên, giữ nguyên độ ngọt và hương vị tự nhiên. Cá nướng thường được ăn cùng rau sống và nước chấm chua ngọt, tạo bữa ăn hài hòa, giàu dinh dưỡng.
3. Bánh cuốn Lạng Sơn
Khác với các vùng khác, bánh cuốn Lạng Sơn có nhân thịt lợn xay nhuyễn, kết hợp với mộc nhĩ và hành phi, mang vị ngọt đậm đà. Bánh được tráng mỏng từ bột gạo, hấp chín rồi cuốn lại với nhân. Khi thưởng thức, bánh thường ăn kèm nước chấm chua ngọt pha từ nước mắm, giấm, đường và ớt, tạo hương vị hài hòa, kích thích vị giác.
4. Xôi ngũ sắc
Xôi chắc chắn là món ăn không quá xa lạ với nhiều người dân Việt Nam tuy nhiên món Xôi ngũ sắc đặc trưng của dân tộc Tày, Nùng chắc chắn là thứ khiến bạn phải bất ngờ. Gạo nếp được nhuộm màu tự nhiên từ lá cẩm, lá dứa, củ nghệ và lá gấc, tạo ra các màu đỏ, xanh, vàng, tím, trắng bắt mắt. Xôi thường ăn kèm thịt gà luộc, thịt nướng hoặc muối vừng, mang đến bữa ăn đầy đủ dinh dưỡng và đậm chất núi rừng.
5. Măng trúc xào thịt
Măng trúc Lạng Sơn khác với nhiều vùng khác nhờ có vị ngọt thanh, giòn ngon. Măng thái mỏng, xào cùng thịt lợn hoặc thịt bò với hành, tỏi, ớt, muối, tiêu. Món ăn này vừa thơm ngon, vừa giữ được hương vị núi rừng, thường ăn kèm cơm trắng nóng hổi.
II. Các món ăn phụ và gia vị đặc sắc
Ẩm thực Lạng Sơn không chỉ nổi bật với món chính mà còn có nhiều món phụ và gia vị đặc trưng góp phần tạo nên bản sắc riêng.
1. Rau rừng
Rau rừng Lạng Sơn phong phú và giàu dinh dưỡng, như rau dớn, rau cải rừng, lá lốt. Rau thường được luộc hoặc xào, ăn kèm với món chính, vừa ngon vừa tốt cho sức khỏe, cung cấp vitamin và khoáng chất cần thiết.
2. Nấm rừng
Nấm rừng Lạng Sơn, gồm nấm hương, nấm đùi gà, nấm mối, được thu hoạch tự nhiên. Nấm thường chế biến xào, nấu canh hoặc nướng, giữ nguyên hương vị, giàu dinh dưỡng và tốt cho sức khỏe.
3. Chẳm chéo
Chẳm chéo là loại nước chấm đặc biệt, có vị chua – ngọt – cay – mặn, được làm từ ớt, tỏi, gừng, mắc khén, lá chanh. Nước chấm này thường đi kèm thịt nướng, bánh cuốn, làm tăng hương vị và sự hấp dẫn của món ăn. Khi ăn bạn sẽ nhận được sự bùng nổ vị giác cực kỳ đặc biệt.
4. Các loại gia vị núi rừng khác
Ngoài mắc khén, hạt dổi, vùng núi Lạng Sơn còn nổi tiếng với các loại gia vị đặc trưng như hạt gấc, lá vằng, giúp món ăn thêm thơm ngon và đậm chất núi rừng.
III. Đồ uống đặc trưng của Lạng Sơn
Ẩm thực Lạng Sơn không chỉ được biết đến nhờ các món ăn nổi tiếng thu hút thực khách, nơi đây còn nổi bật với các loại đồ uống mang hương vị núi rừng.
1. Rượu táo mèo
Rượu táo mèo được làm từ quả táo mèo rừng, ngâm với rượu gạo, tạo vị chua ngọt và hương thơm đặc trưng. Loại rượu này có thể uống lạnh hoặc ấm, tốt cho tiêu hóa và lưu thông máu huyết, đồng thời giúp tinh thần thư thái, cơ thể sảng khoái hơn sau những ngày làm việc mệt mỏi. Vậy nên nếu muốn thử cảm giác uống rượu nhưng không quá nặng độ thì đây là một lựa chọn đáng để lưu lại.
2. Trà shan tuyết
Trà shan tuyết hái từ cây cổ thụ trên đỉnh núi cao có hương thơm dịu và vị ngọt thanh. Thưởng thức nóng giúp giữ nguyên hương vị, đồng thời tăng cường tinh thần tỉnh táo và sức khỏe cơ thể, hỗ trợ cải thiện tuần hoàn máu và duy trì cơ thể tràn đầy năng lượng. Các món đồ uống kết hợp giữa sữa và các loại trà shan tuyết hiện cũng được giới trẻ cực kỳ ưa chuộng.
3. Trà thảo mộc vùng cao
Ngoài trà shan tuyết, Lạng Sơn còn có nhiều loại trà thảo mộc núi rừng khác như trà dược liệu từ lá vằng, lá chè dây, giúp thanh nhiệt, giải độc và tăng cường sức khỏe. Uống trà thảo mộc thường xuyên còn giúp giảm căng thẳng, cân bằng cơ thể và tạo cảm giác thư giãn sau một ngày dài.
IV. Kết luận
Ẩm thực Lạng Sơn là sự hòa quyện giữa thiên nhiên và con người, giữa văn hóa Việt và Trung Quốc, tạo nên hương vị độc đáo và hấp dẫn. Từ món thịt nướng, cá sông, bánh cuốn đến xôi ngũ sắc, rau nấm rừng và đồ uống đặc trưng, mỗi món ăn là một trải nghiệm văn hóa và tinh thần riêng biệt.
Nếu có dịp, hãy đến Lạng Sơn thưởng thức và cảm nhận sự phong phú, đậm đà và ấm áp của nền ẩm thực nơi đây. Mỗi món ăn không chỉ là bữa ăn mà còn là tác phẩm nghệ thuật, lưu giữ hương vị núi rừng và tâm huyết của người dân địa phương.